Κινέζικη Βοτανική Ιατρική
Ο Κύριος Κλάδος της Π.Κ.Ι. στην Κίνα

Η βοτανική ιατρική είναι μακράν ο παλαιότερος και περισσότερο εμπλουτισμένος κλάδος στο δένδρο της Κινέζικης υγείας και θεραπείας. Περισσότερα από τριακόσια βότανα που χρησιμοποιούνται ευρέως σήμερα, έχουν ιστορία που ξεπερνά τα 2.000 χρόνια. Σε όλη αυτή την διάρκεια, αποκτήθηκε τεράστια εμπειρία, η οποία προσανατολίστηκε στην τελειοποίηση των κλινικών τους εφαρμογών. Σύμφωνα με Κινέζικες κλινικές μελέτες, αυτά τα βότανα, και άλλα που προστέθηκαν στην λίστα των χρήσιμων στοιχείων κατά τους μετέπειτα αιώνες, μπορούν να αυξήσουν σημαντικά την αποτελεσματικότητα των σύγχρονων φαρμακευτικών αγωγών, να μειώσουν τις παρενέργειες τους και σε ορισμένες περιπτώσεις να τις αντικαταστήσουν τελείως.

Στην Κίνα, οι δύο πιο συνηθισμένες μέθοδοι εφαρμογής βοτανικών θεραπειών είναι η δημιουργία ενός αφεψήματος (ενός δυνατού τσαγιού το οποίο πρέπει να σιγοβράσει για περίπου μια ώρα ή και περισσότερο) και η δημιουργία μεγάλων σφαιρικών χαπιών με βάση το μέλι. Και οι δύο αυτές μορφές αντιμετωπίζονται με πολλή αντίδραση στις δυτικές χώρες. Τα τσάγια θεωρούνται πολύ χρονοβόρα, δύσοσμα και έχουν απαίσια γεύση για να μπορούν να δικαιολογήσουν τη χρήση τους, τα δε χάπια (σβόλοι) από μέλι είναι κολλώδη, δύσκολα στο μάσημα και έχουν άσχημη γεύση. Έτσι, έχουν αναπτυχθεί καινούργιες πιο αποδεκτές μέθοδοι για περισσότερες εφαρμογές.

Οι δύο δημοφιλείς μέθοδοι προς αντικατάσταση των Κινέζικων παρασκευασμάτων είναι τα εκχυλίσματα σε σκόνη (ή κόκκους) και τα μαλακά και εύκολα στην κατάποση δισκία ή κάψουλες. Τα εκχυλίσματα παρασκευάζονται από μία μεγάλη ποσότητα τσαγιού από την οποία αφαιρείται το νερό και παράγεται μία σκόνη από μικροσκοπικούς σβόλους. Τη σκόνη την παίρνουμε είτε απευθείας με λίγο νερό είτε τη διαλύουμε σε ζεστό νερό για να φτιάξουμε τσάι. Τα δισκία και οι κάψουλες περιέχουν είτε σκόνη βοτάνων, είτε αποξηραμένα εκχυλίσματα, είτε συνδυασμό και των δύο. Αν και βολικά, εντούτοις κάποιος πρέπει να πάρει μια σημαντική ποσότητα από αυτά τα προπαρασκευασμένα σκευάσματα (σε σύγκριση με την ποσότητα φαρμάκων που παίρνει κάποιος. Για παράδειγμα, η δόση κυμαίνεται για τα αποξηραμένα εκχυλίσματα από 1 έως 2 κουταλάκια του τσαγιού κάθε φορά, δυο με τρεις φορές την ημέρα, και για τα δισκία ή τις κάψουλες από 3 έως 8 μονάδες κάθε φορά, δυο με τρεις φορές τη μέρα.

Τα υλικά των βοτάνων που χρησιμοποιούνται σε όλα αυτά τα παρασκευάσματα συλλέγονται από φυσικές προμήθειες ή καλλιεργούνται, συνήθως στην Κίνα (κάποιες προέρχονται από την Ινδία, τη Μέση Ανατολή, ή αλλού). Εκτιμάται ότι χρησιμοποιούνται περίπου 6000 είδη, στα οποία συμπεριλαμβάνονται περίπου 1000 ζωικά προϊόντα και πάνω από 100 ανόργανες ουσίες. Όλα αυτά ταξινομούνται υπό τον γενικό όρο "βότανα". Τα βότανα καθαρίζονται, μουλιάζονται, κόβονται σε φέτες. Στη συνέχεια τα υλικά αυτά συνδυάζονται σε μια φόρμουλα, της οποίας τα συστατικά οι ποσότητες τους εξαρτώνται από τη φύση της κατάστασης που πρέπει να θεραπευτεί.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, ένας θεραπευτής της Κινέζικης Ιατρικής σχεδιάζει μια συγκεκριμένη φόρμουλα για έναν ασθενή, την οποία στη συνέχεια τροποποιεί συχνά ανάλογα με την πορεία της θεραπείας. Σε άλλες περιπτώσεις, επιλέγονται προκατασκευασμένες φόρμουλες χωρίς της οποιαδήποτε τροποποίηση. Το αποτέλεσμα παρακολουθείται και σύμφωνα με αυτό αποφασίζεται κατά πόσον θα συνεχιστεί η χρήση της παρούσας φόρμουλας, θα αντικατασταθεί από μια άλλη.

Κατά κανόνα, οξείες καταστάσεις (ασθένειες που εκδηλώνονται ξαφνικά και χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης) αντιμετωπίζονται για μια περίοδο 1~30 ημερών. Εάν για παράδειγμα μια γρίπη ή ένας έρπητας διαγνωστούν αρκετά ενωρίς, με θεραπεία μιας ή δυο ημερών μπορούμε να προλάβουμε την περαιτέρω εξέλιξη της ασθένειας. Στην περίπτωση μιας οξείας ηπατίτιδας με ίκτερο, τότε ίσως απαιτηθεί θεραπεία 15-30 ημερών. Για χρόνιες ασθένειες (αυτές που υφίστανται για πολλούς μήνες ή χρόνια), ο χρόνος της θεραπείας συχνά εξαρτάται από τη δοσολογία των βοτάνων και την ικανότητα του ατόμου να ακολουθήσει τα κατάλληλα βήματα (πιθανόν αλλαγή διατροφής, μείωση του στρες και αύξηση της άσκησης) προκειμένου να ξεπεράσει την ασθένεια του. Με μεγάλη δόση βοτάνων, οι περισσότερες χρόνιες παθήσεις μπορούν να ελεγχθούν (και μερικές φορές να θεραπευτούν) με μια θεραπεία διάρκειας τριών μηνών. Εάν η ημερήσια δόση μειωθεί (εξαιτίας ανικανότητας λήψης μεγαλύτερης δόσης), ο χρόνος θεραπείας μπορεί να αυξηθεί σε 6~12 μήνες. Παραδείγματα χρόνιων παθήσεων είναι αυτοάνοσα νοσήματα και εκφυλιστικές παθήσεις των ηλικιωμένων. Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα βότανα λαμβάνονται καθημερινά, για ακαθόριστο χρονικό διάστημα, όπως συμβαίνει και με κάποια φάρμακα. Αυτό συμβαίνει συχνά σε καταστάσεις όπου υπάρχουν γενετικές ασθένειες ή μόνιμες βλάβες που δεν μπορούν να αποκατασταθούν πλήρως, προβλήματα των ηλικιωμένων και ασθένειες που έχουν αφεθεί για πολύ καιρό χωρίς θεραπεία,

Ο κύριος λόγος για τον οποίο όλο και περισσότεροι Δυτικοί στρέφονται στα Κινέζικα βότανα παρά στα τοπικά βότανα είναι η τεράστια εμπειρία από τη χρήση των Κινεζικών υλικών. Σε κάθε επαρχία της Κίνας υπάρχουν μεγάλες σχολές παραδοσιακής Κινέζικης ιατρικής, ερευνητικά ινστιτούτα, και πανεπιστημιακά νοσοκομεία, όπου χιλιάδες θεραπευτές εκπαιδεύονται κάθε χρόνο και αποκτούν εμπειρία στη χρήση των βοτάνων. Η γραπτή κληρονομιά της Κινέζικης ιατρικής είναι αρκετά πλούσια. Αρχαία βιβλία διατηρούνται, με αυξανόμενο αριθμό πρόσθετων σχολίων. Νέα βιβλία γράφονται από θεραπευτές που έχουν προσωπική εμπειρία πολλών δεκαετιών ή από συγγραφείς που διερευνούν την πλούσια βιβλιογραφία των νεοτέρων χρόνων και ταξινομούν τα αποτελέσματα κλινικών δοκιμών σε σωστές κατηγορίες.

Η Διαφορά μεταξύ της Κινέζικης και της Δυτικής Βοτανικής Ιατρικής:

Η βασική διαφορά μεταξύ της Κινέζικης και της Δυτικής Βοτανικής ιατρικής έγκειται στο ότι τα Κινέζικα βότανα ισορροπούνται και συνδυάζονται σε φόρμουλες. Τα κινέζικα βότανα σπάνια χορηγούνται μόνα τους ή ακόμη και σε ομάδες βοτάνων με παρόμοιες ιδιότητες. Στην Αγγλική και Δυτική βοτανολογία δεν είναι ασηνίθιστο να χορηγείται ένα μεμονωμένο βότανο, ή αν χρησιμοποιούνται πολλά βότανα να είναι με παρόμοιες λειτουργίες και να θεραπεύσουν μια και μόνο όψη της ασθένειας ή της ανισορροπίας. Στην Ευρώπη, αλλά και στις ΗΠΑ, χρησιμοποιούνται τυποποιημένα εκχυλίσματα βοτάνων ολοένα και περισσότερο. Με τον τρόπο αυτό, τα φυτικά φάρμακα πλησιάζουν, όσον αφορά τις δράσεις τους, στα χημικά φάρμακα. Στα τυποποιημένα εκχυλίσματα υπάρχει μόνο ένα από τις πολλές δωδεκάδες αλκαλοειδών που θα λαμβάνονταν αν χρησιμοποιείτο ολόκληρο το βότανο. Για παράδειγμα το φυτό "Υδραστίδα η Καναδική" είναι ένα πολύ δημοφιλές και πανίσχυρο βότανο με περίπου 200 γνωστά αλκαλοειδή. Σε ένα τυποποιημένο εκχύλισμα ίσως επιλέγεται μόνο ένα από αυτά τα αλκαλοειδή το οποίο αντιστοιχεί σε μια ειδική και όχι στην ολιστική χρήση του φυτού "Υδραστίδα η Καναδική". Σε αντίθεση, τα Κινέζικα βότανα χορηγούνται σε φόρμουλες οι οποίες μπορεί να περιέχουν μέχρι και 20 βότανα τα οποία συνεργάζονται για να επιφέρουν το επιθυμητό αποτέλεσμα στο σώμα, στη ψυχή και στο πνεύμα. Σκοπός της Κινέζικης βοτανικής θεραπείας είναι να εξισορροπήσει και να αποκαταστήσει τη συνολική υγεία του σώματος. Συνεπώς, μια φόρμουλα βοτάνων για το κοινό κρυολόγημα θα περιέχει βότανα που όχι μόνο θα αντιμετωπίζουν τα συμπτώματα του κρυολογήματος, όπως βήχα και φτάρνισμα, αλλά θα περιλαμβάνει και βότανα που θα ενδυναμώνουν το ανοσοποιητικό σύστημα και θα εξισορροπούν το "τσι". Με κάθε θεραπεία το σώμα γίνεται πιο δυνατό και πιο ισορροπημένο έτσι ώστε να είναι λιγότερο ευάλωτο σε ασθένειες στο μέλλον.

Ενδείξεις